Emeklilik veya işten ayrılma sonrası çalışanın aynı işyerinde tekrar işe başlaması durumunda çalışanın önceden kullanmamış olduğu yıllık ücretli izinlerinin ne olacağı hususu sık sorulan sorulardan bir tanesidir. Bu yazımızda ilgili Kanunlar incelenerek konuyu ele aldık.
Kanunun ‘yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri’ başlıklı 53. maddesi uyarınca; “İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir…
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden,
Az olamaz..’’
Kanunun ‘yıllık ücretli izne hak kazanma ve izni kullanma dönemi’ başlıklı 54. maddesi uyarınca;
“Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır..’’
• Yönetmeliğin 4/2. maddesinde “Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait işyerlerinde çalıştığı süreler birleştirilir. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre aynı işverene ait işyerlerinde çalışmaya başlayan personelin yıllık izninin hesaplanmasında daha önce tasfiye edilmemiş hizmet süreleri hesaba katılır. Çünkü yıllık izin, aslında dinlenme hakkıdır ve aralıklı çalışmalarda önceki dönem zamanaşımına uğramaz. Yine işçinin emekli olması ve kendisine kıdem tazminatı ödenmiş olması yıllık izin yönünden sürelerin birleştirilmesine engel olmaz. Bir örnekle açıklamak gerekirse; işverene ait işyerinde 1 yıl 4 ay çalışmış bir personelin işten ayrılıp tekrar işverene ait işyerlerinde çalışmaya başlaması halinde işten ayrılırken tasfiye edilmiş 1 yıllık izin hakkı bulunmaktadır ancak 4 aylık tasfiye edilmemiş yıllık izin hakkı bulunmaktadır. Dolayısıyla aynı işverenin yanında çalışmaya başlayan personel, işe tekrar başladığı 8 aylık süreçte önceki çalışmasında tasfiye edilmemiş 4 ay da hesaba katılarak yıllık izne hak kazanacaktır.
Ek Madde 3- (Ek: 12/10/2017-7036/15 md.)
İş sözleşmesinden kaynaklanmak kaydıyla hangi kanuna tabi olursa olsun, yıllık izin
ücreti ve aşağıda belirtilen tazminatların zamanaşımı süresi beş yıldır.
a) Kıdem tazminatı.
b) İş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat.
c) Kötüniyet tazminatı.
d) İş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat
Yıllık izinde aralıklı çalışmalarda önceki dönem zamanaşımına uğramaz. Çalışanın tasfiye edilmemiş yıllık izinleri zamanaşımına uğramaksızın bir sonraki döneme aktarılır. Ancak burada Kanunun ek madde 3’te yer alan yıllık izin ücretlerindeki beş yıllık zamanaşımı süresi atlanmamalıdır. Çalışanın her halükarda beş yıllık zamanaşımı süresi içerisinde yıllık ücretli izin hakkını bir önceki dönem ile birleştirmesi veya yıllık ücretli izin hakkını elde etmiş olması gerekmektedir.
Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2016/14968 E., 2016/10898 K. Sayılı Kararı:
“Önceki çalışma döneminde izin kullandırılmak veya fesihte karşılığı ödenmek suretiyle tasfiye edilmeyen çalışma süreleri, aynı işverenin bir ya da değişik işyerlerindeki çalışmalara eklenir. İşçinin aralıklı olarak aynı işverene ait işyerinde çalışması halinde, önceki dönemin kıdem tazminatı ödenerek feshedilmiş olması, izin yönünden sürelerin birleştirilmesine engel oluşturmaz. Yine, önceki çalışılan sürede bir yılı doldurmadığı için izne hak kazanılmayan süreler de, işçinin aynı işverene ait işyeri ya da işyerlerindeki sonraki çalışmalarına eklenerek yıllık izin hakkı belirlenmelidir. Yıllık izin, özde bir dinlenme hakkı olup, aralıklı çalışmalarda önceki dönem zamanaşımına uğramaz.” belirtilmiştir.
Dolayısı ile yıllık ücrete hak kazanma bakımından, önceki çalışmaya ilişkin ücretin ödenmesi veya izin hakkının kullanılmış olması belirleyici değildir. İşçi tarafından önceden çalışılan süreye karşılık gelen yıllık izin alacağı tasfiye edilmiş olsa dahi çalışılan sürelerin birleştirilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan çalışanın yıllık ücretli izin hakkı hesaplanırken, çalışmaya başlanan ilk süre baz alınarak gerekli hesaplamalar yapılır.
Sonuç; Yıllık izin, işverenin işyeri/işyerlerindeki toplam çalışma süresine göre belirlenmektedir. Dolayısıyla İş Kanunu’nun 53. maddesinde belirtilen yıllık izin süreleri, personelin işveren şirketteki önceki ve sonraki çalışma sürelerinin tamamı göz önünde bulundurularak, çalışanın ilk işe girişi tarihi itibariyle hesaplanmalıdır.
Yazan: Av. Nurdoğan Şensoy
#ankaraavukat #avukat #işavukatı #şirketavukatı